ଭୁବନେଶ୍ୱର,୦୮/୦୯: ଇନସୁଲିନ୍ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର ହରମୋନ୍ । ଏହାକୁ ଆମ ଶରୀର ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ଉତ୍ପାଦନ କରିଥାଏ । ଇନସୁଲିନ୍ ରକ୍ତରେ ଗ୍ଲୁକୋଜର ସ୍ତରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ । ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କଠାରେ ଇନସୁଲିନ୍ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ କମ୍ ରହିଥାଏ । ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ ଶରୀରରେ ଇନସୁଲିନ୍ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ନାହିଁ, ସେତେବେଳେ ଆପଣ ମଧୁମେହ ରୋଗର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି । 

ଶରୀରରେ ଏହି କାମ କରିଥାଏ ଇନସୁଲିନ୍ -

ଇନସୁଲିନ୍ ହେଉଛି ଏକ ହରମୋନ୍ ଯାହା ରକ୍ତରେ ଶର୍କରାର ସ୍ତରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ । ମଧୁମେହ ରୋଗୀମାନେ ଏହା ଦ୍ୱାରା ଚିକିତ୍ସିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଅଗ୍ନାଶୟ ଦ୍ୱାରା ଇନସୁଲିନ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ଏବଂ ରକ୍ତରୁ ଗ୍ଲୁକୋଜକୁ କୋଷକୁ ଯିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଏହା ଶକ୍ତି ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଇନସୁଲିନ୍ ଶରୀରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରକ୍ତ କଣିକାକୁ ରକ୍ତ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ଥାଏ ତେବେ ଆପଣ କ୍ଳାନ୍ତ ଅନୁଭବ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି ।

ଏହାର ବ୍ୟବହାର-

ଟାଇପ୍ ୧ ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ଟାଇପ୍ ୨ ଡାଇବେଟିସ୍ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଇନସୁଲିନ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଟାଇପ୍ -୧ ଡାଇବେଟିସ୍ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଇନସୁଲିନ୍ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନର ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ।

ଏହାର ପ୍ରକାରଭେଦ-

ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ କାମ କରିବା, ଧୀର ଗତିରେ କାମ କରିବା, ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି କାମ କରିବା, ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର କାମ କରିବା ଆଦି ଇନସୁଲିନ୍‌ର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରହିଛି । ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ କାମ କରିବା ଇନସୁଲିନ୍ ଅନ୍ୟ ଇନସୁଲିନ୍ ଅପେକ୍ଷା ଶୀଘ୍ର କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ, କିନ୍ତୁ ତାହା କେବଳ ଏକ ସ୍ୱଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ ରହିଥାଏ ।

ହାଇପୋଗ୍ଲାଇସେମିଆ କିମ୍ବା କମ୍ ରକ୍ତ ଶର୍କରା-

ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଅଧିକ ଇନସୁଲିନ୍ ନିଅନ୍ତି, କୋଷଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ଶର୍କରା ଗ୍ରହଣ କରି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଯେଉଁଥିପାଇଁ ରକ୍ତରେ ଶର୍କରାର ସ୍ତର କମିଯାଏ । ଏହା ହାଇପୋଗ୍ଲାଇସେମିଆ ଅର୍ଥାତ୍ ରକ୍ତରେ କମ୍ ଶର୍କରା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ଯଦି ରକ୍ତରେ ଶର୍କରା ସ୍ତର କମ୍ ହୋଇଯାଏ, ଶରୀର ସଠିକ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଭୟଙ୍କର ହାଇପୋଗ୍ଲାଇସେମିଆର ଲକ୍ଷଣରେ ଆପଣ ଚେତାଶୂନ୍ୟ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରନ୍ତି ।   

ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି: ଅଧିକ ଇନସୁଲିନ୍ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇପାରେ ।

ଇନସୁଲିନ୍ ଆଲର୍ଜି: ମାତ୍ରାଧିକ ଇନସୁଲିନ୍ ଆଲର୍ଜି ଏବଂ ବାନ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।

ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ୍ ନେଉଥିବା ସ୍ଥାନରେ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା: ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ୍ ନେଉଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଆଲର୍ଡି ହୋଇ ଚର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ । 

ଲିପୋଡିଷ୍ଟ୍ରୋଫି: ବାରମ୍ବାର ସମାନ ସ୍ଥାନରେ ଇନସୁଲିନ୍ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ନେବା ଦ୍ୱାରା ଚର୍ମର ଘନତା ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରେ । ଏହି କାରଣରୁ, ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଖାଲ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ।