ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୨/୦୯: ମାର୍କ୍ସବାଦୀ ନେତା ଅନୁରା କୁମାରା ଡିଶାନାୟକେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଜିତିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜଣେ ବାମପନ୍ଥୀ ନେତା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିବେ। ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ଅନୁରା ତିନି ଜଣ ଜଣାଶୁଣା ପ୍ରାର୍ଥୀ - ନମଲ ରାଜପକ୍ସେ, ସାଜିଦ ପ୍ରେମଦାସା ଏବଂ ରାନିଲ ୱିକ୍ରେମସିଂଙ୍ଘେଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ଜନତା ବିମୁକ୍ତି ପେରୁମୁନା (ଜେବିପି) ଦଳର ନେତା ଦିଶାନାୟକେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଲୋକ ଶକ୍ତି (ଏନପିପି) ମିଳିତ ମଞ୍ଚର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୋଇଥିଲେ। ଏକ ସାଧାରଣ ପରିବାରରୁ ଆସିଥିବା ଅନୁରାଙ୍କ ଏହି ପଦବୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିବାର କାହାଣୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆକର୍ଷଣୀୟ।

ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ରାଜଧାନୀ କଲମ୍ବୋ ଠାରୁ ୧୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିବା ଥାମ୍ବୁଟେଗାମାରେ ଦୈନିକ ମଜୁରୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ଦିଶାନାୟାକେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଗାଁରୁ ଦିଶାନାୟାକେ ପ୍ରଥମ ଛାତ୍ର ଯିଏକି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଯାଇଥିଲେ। ଏକ ବାର୍ତ୍ତାଳାପରେ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଥମେ ସେ ପେରେଡେନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆଡମିଶନ ନେଇଥିଲେ କିନ୍ତୁ ରାଜନୈତିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ଧମକ ମିଳିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେ କେଲାନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଆସିଥିଲେ। ଦିଶାନାୟକେ ୮୦ ଦଶକରେ ଛାତ୍ର ରାଜନୀତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। କଲେଜରେ ପଢ଼ୁଥିବାବେଳେ ୧୯୮୭ ରୁ ୧୯୮୯ ମଧ୍ୟରେ ସରକାର ବିରୋଧୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ସେ ଜେଭିପିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ନିଜର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ।

ବାମପନ୍ଥୀ ଦିଶାନାୟକେ କଲେଜରେ ଥିବାବେଳେ ଜେଭିପିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ୮୦ ଦଶକରେ ଜେଭିପି ସରକାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ସଶସ୍ତ୍ର ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ହିଂସା ଘଟିଥିଲା। ଏହାକୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ରକ୍ତାକ୍ତ ସମୟ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ସରକାର ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜେଭିପି ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ରୋହାନା ୱିଜେୱେରାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା। ଅବଶ୍ୟ, ପରେ ଦିଶାନାୟକେ ଏବଂ ଜେଭିପି ହିଂସା ପଥରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ରଖିଥିଲେ। ୨୦୦୦ ରେ ଦିଶାନାୟକେ ସାଂସଦ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଫ୍ରିଡମ୍ ପାର୍ଟି ସହିତ ମିଳିତ ହେବା ପରେ ୨୦୦୪ ରେ କୃଷି ଓ ଜଳସେଚନ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। ତେବେ ମିଳିତ ମେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ପରେ ଦିଶାନାୟକେ ୨୦୦୫ ରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ।

୨୦୧୪ ରେ ସୋୟାନସା ଅମରସିଂହଙ୍କ ପରେ ଦିଶାନାୟ ଜେଭିପି ସଭାପତି ଭାବରେ ପଦ ସମ୍ଭାଳି‌ଥିଲେ। ନେତୃତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ, ଦିଶାନାୟକେ ୧୯୭୧ ଏବଂ ୧୯୮୭ରେ ବିଦ୍ରୋହ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ହିଂସାତ୍ମକ ଅତୀତରୁ ଦଳର ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୧୯ ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦୌଡ଼ରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଶୋଚନୀୟ ଭାବେ ହାରିଯାଇଥିଲେ ଏବଂ କେବଳ ୩ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ୍ ପାଇପାରିଥିଲେ। ୨୦୨୨ ମସିହାରେ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ ପରେ ଜେଭିପି ଏକ ଜୋରଦାର ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ନିଜକୁ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧୀ ନେତା ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା। ଦୁଇ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦିଶାନାୟକେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ନେତା ହୋଇଥିଲେ।