ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୦୬/୦୫: ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ବାୟୁସେନାର ବିପଦର ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ, ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ରାଫେଲ୍ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରୁଛି। କିନ୍ତୁ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ଫ୍ରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ଡସାଲ୍ଟ ଆଭିଏସନ୍ ଭାରତକୁ ରାଫେଲ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହେଁ। ଇଣ୍ଡିଆ ସେଣ୍ଟିନେଲ୍ସ ରିପୋର୍ଟରେ ପୂର୍ବରୁ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ, ଭାରତ ଫ୍ରାନ୍ସଠାରୁ ରାଫେଲର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ମାଗିଛି ଯାହା ଦ୍ଵାରା ରାଫେଲକୁ ଭାରତର ସ୍ୱଦେଶୀ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ କରାଯାଇପାରିବ। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଫରାସୀ କମ୍ପାନୀ ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି ଭାରତ ସହିତ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ କାରଣ ଏହା ରାଫେଲକୁ ନେଇ ଏହାର ସ୍ବାତନ୍ତ୍ରତା ହରାଇପାରେ। ଫରାସୀ କମ୍ପାନୀଟି କହିଛି ଯେ ଯଦି ଏହା ଭାରତ ସହିତ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ସେୟାର କରେ, ତେବେ ରାଫେଲ କିଣିଥିବା ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନେ ମଧ୍ୟ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଦାବି କରିପାରନ୍ତି।

ଉ‌ଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଭାରତ ଫ୍ରାନ୍ସ ସହିତ 'ସରକାରରୁ ସରକାର' ଚୁକ୍ତିନାମା ଅଧୀନରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ପାଇଁ ୨୬ଟି ରାଫେଲ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ କିଣିଛି, ଏହାକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତକୁ ଦେଇ ସାରିଛି। ଗତ ମାସରେ, ଭାରତ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ପାଇଁ ୨୬ଟି ରାଫେଲ କ୍ରୟକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। ରାଫେଲ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ଏବେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ମୁଖ୍ୟ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ପାଲଟିଛି ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ଉତ୍ତେଜନା ମଧ୍ୟରେ, ଯଦି ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ, ତେବେ ରାଫେଲର ଭୂମିକା ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିବ। 

ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଛାପୁଥିବା ଏକ ୱେବସାଇଟ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ସେଣ୍ଟିନେଲ୍ସ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଫେଲ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନର ଯାନ୍ତ୍ରିକ ମେରୁଦଣ୍ଡ କୁହାଯାଉଥିବା, ଆଡଭାନ୍ସଡ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକାଲି ସ୍କାନଡ୍ ଆରେ (AESA) ରାଡାର ଏବଂ ମଡ୍ୟୁଲାର୍ ମିଶନ୍ କମ୍ପ୍ୟୁଟର (MMC) ର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଚାହୁଁଛି, ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଟେକ୍ନୋଲୋଜୀ ଅଟେ। ଏହା ବିନା, ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବରେ ରାଫେଲ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ Astra Mk1 ଏୟାର-ଟୁ-ଏୟାର ମିସାଇଲ (୧୦୦ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ରେଞ୍ଜ ସହିତ) କିମ୍ବା ସ୍ମାର୍ଟ ଆଣ୍ଟି-ଏୟାରଫିଲ୍ଡ ୱେପନ୍ (SAAW) ଭଳି ସ୍ୱଦେଶୀ ସିଷ୍ଟମରେ ସଜ୍ଜିତ କରିପାରିବ ନାହିଁ। ଭାରତ ଫ୍ରାନ୍ସରୁ ମିରାଜ ୨୦୦୦ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ମଧ୍ୟ କିଣିଛି, କିନ୍ତୁ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧିରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପରେ ମଧ୍ୟ ଫ୍ରାନ୍ସ ଏହାର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଦେଇନାହିଁ। ଏଥିପାଇଁ ମିରେଜରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଫରାସୀ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ଭାରତ ଯୋଗାଯୋଗ କରେ। ଫଳରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଲଗାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ମନ୍ଥର ହୋଇଥାଏ। 

ଭାରତ ଚାହୁଁଛି ଯେ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଏହାର ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଅଭିଯାନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରି। ଏହା ଦ୍ଵାରା ଭାରତ ଫରାସୀ କମ୍ପାନୀ ଡାସଲ୍ଟର ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ନିଜେ ସଫ୍ଟୱେର୍ ଅପଡେଟ୍ ଏବଂ ସିଷ୍ଟମଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଯଦି ଫ୍ରାନ୍ସ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ହସ୍ତାନ୍ତର କରେ, ତେବେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ଲଦାଖରେ ଉଚ୍ଚତମ ଅପରେସନ୍ କିମ୍ବା ପାକିସ୍ତାନର JF-17 ବିରୁଦ୍ଧରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯୁଦ୍ଧ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଟାର୍ଗେଟ ପାଇଁ ରାଫେଲକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର କ୍ଷମତା ପାଇବ। ଭାରତକୁ ଯେକୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାୟୁସେନା ପାଇଁ ୪୨ଟି ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ ଆବଶ୍ୟକ, ବର୍ତ୍ତମାନ କେବଳ ୩୨ଟି ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ ଅଛି... ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ରାଫେଲର ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ନେଇ, ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା କମ ସମୟରେ ଏହାର କ୍ଷମତାକୁ ଅଧିକ ଆଗକୁ ବଢାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି।

କାହିଁକି ସୋର୍ସ କୋଡ୍‌ ଦେଉନି ଫ୍ରାନ୍ସ?

ରାଫେଲ ତିଆରି କରୁଥିବା ଫରାସୀ କମ୍ପାନୀ କହିଛି ଯେ ସେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ପରେ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। କମ୍ପାନୀ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ପାଇଁ ବହୁତ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଛି ଏବଂ ରାଡାର, ଫ୍ଲାଇଟ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ସିଷ୍ଟମ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଓ୍ବାର୍‌ଫେୟାର ପାଇଁ ଆଲଗୋରିଦମ ତିଆରି କରିଛି। ଏହା ଏକ ବହୁତ କଷ୍ଟକର କାମ। ଫ୍ରାନ୍ସ ଭୟ କରୁଛି ଯେ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ଏହାର ଭୂରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଯେପରିକି ରୁଷ ଏବଂ ଚୀନ୍ ପାଖକୁ ଲିକ୍ ହୋଇପାରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଭାରତ ସର୍ବଦା ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ବିବାଦରେ ରହିଥାଏ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ମଧ୍ୟ ବିପଦରେ ପଡ଼ିପାରେ। ଡାସଲ୍ଟ ଆଭିଏସନ୍ ରିଭର୍ସ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତିତ, ଯାହା ଇଜିପ୍ଟ, କତାର ଏବଂ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଭଳି ବଜାରରେ ଏହାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିପାରେ। ସେହି ସମୟରେ, ଯଦି ରାଫେଲ କିଣିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନେ ମଧ୍ୟ ସୋର୍ସ କୋଡ୍ ମାଗିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି, ତେବେ ଫ୍ରାନ୍ସ ଏକ କଷ୍ଟକର ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର ଚୁକ୍ତିନାମା ବିପଦରେ ପଡ଼ିପାରେ।