ଭୁବନେଶ୍ୱର,୨୧/୧୧(ଅମନ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଦାସ): ଚିଲିକା ମଇଁଷି । ଓଡ଼ିଶାର ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ପୁରୀ ଆଦି ଜିଲ୍ଲାରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ଅନ୍ୟତମ ବିରଳ ପ୍ରଜାତି । ଏମାନଙ୍କ କ୍ଷୀରରେ ‘ଓମେଗା-୩-ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍’ ରହିଛି । ଯାହା ହୃଦରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ସଞ୍ଜୀବନୀ । ଗବେଷକଙ୍କ ଦାବି, ଏହି ମଇଁଷି ଚିଲିକା ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୁଣି ପାଣି ଗୁଳ୍ମ ଖାଉଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କ କ୍ଷୀରରେ କର୍କଟ ନିରୋଧୀ ଶକ୍ତି ରହିଛି । ଯାହା ଦେଶରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମଇଁଷିଙ୍କ କ୍ଷୀରରେ ବିରଳ । ହେଲେ ଏହି ମଇଁଷିଙ୍କ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସରକାରୀସ୍ତରରେ କୌଣସି ଉଦ୍ୟମ ନାହିଁ ।
ଏହି ମଇଁଷିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଉଛି । ପ୍ରାୟ ୧୯ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଚିଲିକା ମଇଁଷି ଉପରେ ଗବେଷଣା ହୋଇଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଚିଲିକା ଆଖାପଖର ୩୬ଟି ଗାଁରେ ୬୦ହଜାରରୁ ଅଧିକ ମଇଁଷି ଥିଲେ । ଏହାପରେ ଏନବିଏଜେଆର୍ର ଗବେଷକମାନେ ମଧ୍ୟ ଚିଲିକା ଆସି ମଇଁଷି ଉପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ । ମଇଁଷିର କ୍ଷୀରରେ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ରହିଥିବା ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ହେଲେ ଏବେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମି ଆସି ୩୦ରୁ ୩୫ ହଜାର ରହିଛି । ତେଣୁ ବେଳ ଥାଉଥାଉ ଏମାନଙ୍କ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଦେଶରେ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିବା ମଇଁଷିଙ୍କ ଭିତରେ ଦ୍ୱାଦଶ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଚିଲିକା ମଇଁଷି ।
ଚିଲିକାର ଆଖପାଖ ଅର୍ଥାତ ବ୍ରହ୍ମଗିରି, ସାତପଡା, କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ, ପାରିକୁଦ ଓ ମାଲୁଦ ସମେତ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଭୁଷଣ୍ଡପୁର ଓ ଟାଙ୍ଗି ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଦେଶୀ ପ୍ରଜାତିର ମଇଁଷି ରହିଛନ୍ତି । ଆସାମ ଓ ମେଘାଳୟର କିଛି ଅଂଶରେ ଏହି ମଇଁଷି ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି । ୨୦୦୫ରେ ଏହି ମଇଁଷଙ୍କ ବିଷୟରେ ଖବର ପାଇଥିଲେ ଓୟୁଏଟିର ବରିଷ୍ଠ ପ୍ରଫେସର ତଥା ଗବେଷକ ଡ. ସୁଶାନ୍ତ ଦାଶ । ମଇଁଷିର କ୍ଷୀରରେ ତିଆରି ହେଉଥିବା ଦହି ୭ଦିନ ଧରି ତାଜା ରହୁଥିବା ସେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଅନ୍ୟ ଦହି ୨ରୁ ୩ ଦିନ ଭିତରେ ଖଟାଳିଆ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଦେଖି ଶ୍ରୀ ଦାସ ଉକ୍ତ ମଇଁଷିର ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ୨୦୦୮ରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଶ୍ରୀ ଦାଶ ଏହି ମଇଁଷିଙ୍କ ଉପରେ ଗବେଷଣା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଅନ୍ୟ ମଇଁଷିମାନେ ଲୁଣି ପାଣିରେ ବଢୁଥିବା ଗୁଳ୍ମ ଖାଇ ପାରନ୍ତିନି । ମାତ୍ର ଏହି ମଇଁଷି ହ୍ରଦରେ ବୁଡ଼ି ରହି ଲୁଣିପାଣି ଗୁଳ୍ମ ଖାଇଥାନ୍ତି । ୨୦୧୦ରେ ଏହି ମଇଁଷ ଉପରେ ଅଧିକ ଗବେଷଣା କରିବାକୁ ଏନବିଏଜେଆର୍ର ଏକ ଟିମ୍ ଚିଲିକାକୁ ଆସିଥିଲା । ଡା. ଦାଶଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଏହି ଟିମ୍ ୨୦ଟି ମଇଁଷିଙ୍କ କ୍ଷୀର, ଦହି ଓ ରକ୍ତ ନମୁନା ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ । ବାଉଁଶରେ କ୍ଷୀର ରଖାଯାଇ ଦହି ତିଆରି ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ‘ବାଉଁଶିଆ ଦହି’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରୀ ଦାଶଙ୍କ ଦାବି ରହିଛି ମାଣିକ ହାତରୁ ଏହି ଦହି ଖାଇ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଓ ବଡ଼ ଭାଇ ବଳଭଦ୍ର କାଞ୍ଚି ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକକଥାରୁ ଜଣାପଡ଼େ ।
କ୍ଷୀରରେ ରହିଛି ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍
ଚିଲିକା ମଇଁଷିର କ୍ଷୀର ଅନ୍ୟ ମଇଁଷି ଓ ଗାଈଙ୍କ କ୍ଷୀର ଠାରୁ ଭିନ୍ନ । କାରଣ ଏହି ମଇଁଷର କ୍ଷୀରରେ ରହିଛି ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ । ଅର୍ଥାତ ୧୦୦ ଚର୍ବି ଅଂଶରେ ୩.୨୫ ଓମେଗା ରହିଛି । ଆଇଏମଏସ ଆଣ୍ଡ ସମ୍ ହସ୍ପିଟାଲର ଚିକିତ୍ସକ ଡା. ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ଧର କହିଛନ୍ତି, ଏମାନଙ୍କ କ୍ଷୀରରେ କର୍କଟ(କ୍ୟାନ୍ସର) ରୋଗ ପ୍ରତିକାର ଶକ୍ତି ରହିଛି । ଏହା ଉପରେ ଅଧିକ ଗବେଷଣା ଚାଲିଛି । ତେବେ ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ଟି ହୃଦରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଉପକାରୀ ଅଟେ । ପ୍ରଫେସର ଡା. ଦାଶ କହିଛନ୍ତି, ସ୍ୱାମ୍ପ୍ ବଫାଲୋ ବା ଚିଲିକା ମଇଁଷିର ସଂରକ୍ଷଣ ହେଉ । ଏମାନେ ଆମ ଓଡିଶା ପାଇଁ ଏକ ବରଦାନ । ପୂର୍ବରୁ ଆମେ ଏନେଇ ସରକାରଙ୍କୁ ଅବଗତ କରିଛୁ । ଏବେ ଜିଆଇ ଟ୍ୟାଗ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଆବେଦନ କରିବୁ । ଏଥିସହ ସରକାରଙ୍କୁ କହିଛୁ, ଏମାନଙ୍କ କ୍ଷୀରର ଗୁଣବତ୍ତା ଦେଖି ଦର ବଢ଼ାଯାଉ ।
