ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୨୩/୦୩: ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର କ୍ୱିନ୍ସଲାଣ୍ଡର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ସ୍କୁଲରେ ଅନ୍ୟତମ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ଡାଇନୋସର ପଦଚିହ୍ନ ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି । ଦୀର୍ଘ ଏକ ଦଶନ୍ଧିରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଏହି ପଥର ସେଠାରେ ପଡ଼ିରହିଛି । କ୍ୱିନ୍ସଲାଣ୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଜୀବାଶ୍ମ ବିଜ୍ଞାନୀ ଆନ୍ଥୋନି ରୋମିଲିଓ କହିଛନ୍ତି, ସ୍କୁଲ ଦ୍ୱାରଦେଶରେ ପଥରଟି ପଡ଼ିଥିବା ମିଳିଥିଲା । ଏଥିରେ ପ୍ରାୟ ୧ ବର୍ଗ ମିଟର ବିସ୍ତୃତ ୬୬ ଡାଇନୋସର ପଦଚିହ୍ନ ଠାବ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଆବିଷ୍କାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୁରାସିକ୍ କାଳର ଅଭୂତପୂର୍ବ ଝଲକ୍ ପ୍ରଦାନ କରିଛି । ଏହି ଦେଶରେ ଅଦ୍ୟାବଧି ଗୋଟିଏ ବି ଡାଇନୋସର ହାଡ଼ ମିଳିନଥିବାରୁ ସଦ୍ୟ ଆବିଷ୍କାର ଆହୁରି ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି ।
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଡାଇନୋସର ଜୀବାଶ୍ମ ମାତ୍ରା ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ଅଧିକ ବୋଲି ରୋମିଲିଓ କହିଛନ୍ତି । ମିଳିଥିବା ପଦଚିହ୍ନ ୨୦ କୋଟି ବର୍ଷ ପୁରୁଣା । ଏଥିରୁ ଜଣାପଡୁଛି, ସେମାନେ ଛୋଟ ଶରୀରବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଗୋଡ଼ିଆ ଡାଇନୋସର ଥିଲେ । ଏମାନେ ତୃଣଭୋଜୀ ଜୀବ ଥିଲେ । ଆନୋମୋପସ୍ ସ୍କାମ୍ବସ୍ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ ଥିଲା । ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଚିହ୍ନ ପ୍ରାୟ ୩୦ ଇଞ୍ଚର ରେକର୍ଡ ହୋଇଛି । ଉକ୍ତ ପଥରେ ୧୦୦ ବୃତ୍ତ ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଯାହା ଅମେରୁଦଣ୍ଡୀ ଓ ଦ୍ରୁତ ବେଗରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀକୁ ଦର୍ଶାଉଛି । ପଙ୍କୁଆ ପାଣି ଦେଇ ଯାହା କିଛି ଆସୁଥିଲା, ଏମାନେ ତାହା ଖାଇ ବଞ୍ଚୁଥିଲେ ବୋଲି ରୋମିଲିଓ କହିଛନ୍ତି । ଏହି ଡାଇନୋସର ଜଳମାର୍ଗ ପାରି ହେଉଥିଲେ କିମ୍ବା ଏହି ସେହି ମାର୍ଗରେ ଚାଲୁଥିଲେ । ସେଥିପଇଁ ପଙ୍କୁଆ ପାଣି ଭିତରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ରହିଥିଲା ।
ବିଲୋଲା ହାଇସ୍କୁଲରେ ମିଳିଥିବା ଏହି ଜୀବାଶ୍ମୀକୃତ ପଥର ୨୦୦୨ ମସିହାରେ କାଲାଇଡ୍ ଖଣିରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା । ଜଣେ ଭୂବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସେତେବେଳେ ଏହି ସ୍କୁଲରେ ଅଧ୍ୟାପିକା ଥିବାରୁ ସେ ଏହି ପଥରକୁ ସ୍କୁଲକୁ ଦେଇଥିଲେ । ସେବେଠୁ ପଥରର ଗୁରୁତ୍ୱ ଦୃଷ୍ଟି ଆଢୁଆଳରେ ରହିଥିଲା, ଯାହାକୁ ରୋମିଲିଓ ଏବେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ । ସ୍କୁଲର ଉପ ପ୍ରିନ୍ସପାଲ ଏହି ଆବିଷ୍କାରକୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଚକିତ, ସର୍ପ୍ରାଇଜ୍ ଓ ଉତ୍ସାହଜନକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ରୋମିଲିଓଙ୍କ ପତ୍ରିକା ହିଷ୍ଟୋରିକାଲ ବାୟୋଲୋଜିରେ ଅଧ୍ୟୟନଟି ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।
