କୋକସରା, ୧୬/୧୨: ଦିନରାତି ଫୁଟୁଛି ଡିନାମାଇଟ୍ । କ୍ଷଣିକରେ ଛିନ୍ଛତ୍ର ହୋଇଯାଉଛି ବିଶାଳକାୟ ପଥର । ଡୋକରି ପାହାଡ଼ ଛାତିକୁ କୋରି ମାଲାମାଲ୍ ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ୟବସାୟୀ । ପ୍ରଶାସନ କ୍ରସର ୟୁନିଟ୍କୁ ଅନୁମତି ଦେଇ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି । ହେଲେ ବିରଳ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଓ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷରାଜିର ଭଣ୍ଡାର ଏହି ପାହାଡ଼ ଯେ ଏବେ ଶ୍ରୀହୀନ ତାହା କାହା ଆଖିରେ ପଡୁନି । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ପାହାଡ଼ ପାଦ ଦେଶରେ ରହୁଥିବା ୭ଖଣ୍ଡ ଗାଁର ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକା ମଧ୍ୟ ସଙ୍କଟରେ ପଡ଼ିଛି ।
କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର କୋକସରା ଓ ଜୟପାଟଣା ବ୍ଲକ୍ ସୀମାରେ ରହିଛି ଡୋକରି ପାହାଡ଼ । ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ରହୁଥିବା ଗାଁଲୋକେ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଲଘୁ ବନଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଇଥାଆନ୍ତି । ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଅଞ୍ଚଳର ଆଦିବାସୀଙ୍କୁ ଏହି ପାହାଡ଼ ଜୀବିକା ଦେଇଛି । ଶିଖରରେ ଅଞ୍ଚଳବାସୀଙ୍କ ଅରାଧ୍ୟା ଡୋକରି ଦେବୀ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ, ମା’ଙ୍କ କୃପାରୁ ଆଖପାଖର ଗ୍ରାମବାସୀ ସୁଖ ଶାନ୍ତିରେ ରହିଛନ୍ତି । ହେଲେ ସେମାନଙ୍କ ଆସ୍ଥାର ପ୍ରତୀକ, ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକାର ଉତ୍ସ ଡୋକରି ପାହାଡ଼ର ଅବସ୍ଥା ଏବେ ବିପନ୍ନ । ପଥର ଉତ୍ତୋଳନ ପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ କେତେକ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ହାତରେ ପାହାଡ଼କୁ ଟେକି ଦେଇଛି । ପଥର ଖନନ ପାଇଁ ଡିନାମାଇଟ ବିସ୍ଫୋରଣ ଯୋଗୁ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳ ଥରହର ହେଉଥିବା ବେଳେ ପାହାଡ଼ ଶ୍ରୀହୀନ ହୋଇଗଲାଣି ।
କୋକସରା ବ୍ଲକ କାଶୀବାହାଲ ପଞ୍ଚାୟତର ଶହେ ଏକର ପରିମିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଡୋକରି ପାହାଡ଼ । ଏହାର ପାଦଦେଶରେ କାଶୀବାହାଲ, ଡୋକରିପଡା, ଜଲତାମୁଣ୍ଡା, ମଧୁପୁର, ମାତେଲଗୁଡା, ଆମପଡ଼ା ଓ କେନାଲପଡ଼ା ଆଦି ସାତୋଟି ଗାଁ ରହିଛି । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ କହିବା କଥା, ପାହାଡ଼ ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳ ଏକଦା ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ସବୁଜିମାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।
ସେଠାରେ ବହୁ ବିରଳ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ରହୁଥିଲେ । କ୍ରମଶଃ ଜଙ୍ଗଲ ଅବକ୍ଷୟ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଦୁର୍ଲଭ ହେବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି । ସେହିଭଳି ପାହାଡ଼ରେ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ ଓ ଗୁଳ୍ମ ରହିଛି । ଯାହାକି ଆଦିବାସୀଙ୍କୁ ଜୀବିକା ଯୋଗାଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଡୋକରିର ଜୈବ ବିବିଧତା ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଜୀବିକାକୁ ଅଣଦେଖା କରି ପ୍ରଶାସନ ଏହାକୁ ଟେକି ଦେଇଛି ବେପାରୀଙ୍କ ହାତରେ । ଏବେ ପାହାଡ଼କୁ ଘେରି ୪ଟି କ୍ରସର ୟୁନିଟ ରହିଛି । ଦିନରାତି ପାହାଡ଼ରେ ବ୍ଲାଷ୍ଟିଂ କରି ପଥର ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଉଛି । ପଥର ପରିବହନ ପାଇଁ ମେସିନ ଲାଗିଛି । ପାହାଡ଼ ଛାତିରେ କ୍ରମଶଃ ବିରାଟ ଗର୍ତ୍ତ ସବୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, ଯାହାକି ଖଣିର ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ବିସ୍ଫୋରଣ ଯୋଗୁ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଆଉ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନାହାନ୍ତି । ଆଖପାଖର ଗ୍ରାମବାସୀ ମଧ୍ୟ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି । ଗ୍ରାମବାସୀ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ପାହାଡ଼ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଶାସନର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର କେହି ଶୁଣୁ ନ ଥିବା ସେମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ।
ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ଡୋକରି ପାହାଡ଼ ଉପରେ ନୂଆପଡ଼ା, ସାରଙ୍ଗପଡ଼ା, ସିର୍ଲିଗୁଡ଼ା, ମଧୁପୁର, କେନାଲପଡ଼ା ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଆସ୍ଥାର ପ୍ରତୀକ ଡୋକରି ଦେବୀଙ୍କ ଆସ୍ଥାନ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ସେଠାରେ ମା’ଙ୍କ ବାର୍ଷିକ ଯାତ୍ରା ହୋଇଥାଏ । ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମେ । ମାତ୍ର ବ୍ୟାପକ ପଥର ଖନନ ଯୋଗୁ ଦେବୀଙ୍କ ଆସ୍ଥାନ ଏବେ ବିପଦରେ । ଅଞ୍ଚଳର ଜୈବ ବିବିଧତାର ସୁରକ୍ଷାକୁ
ପ୍ରଶାସନ ଅଣଦେଖା କରି ଚାଲିଥିବାବେଳେ ଏହାର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ିଛି କାଶୀବାହାଲ ଗ୍ରାମ୍ୟ କମିଟି । ସଭାପତି କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ନାଏକ, ସମ୍ପାଦକ ଲୋକନାଥ ଚଣ୍ଡୀ, କୋଷାଧ୍ୟକ୍ଷ ଚମ୍ପେଶ୍ୱର ଚଳାନ, ଜଳନ୍ଧର ପାଳି, ଅଭିମନ୍ୟୁ ପାଳି, ମହେନ୍ଦ୍ର ଚଣ୍ଡୀ, ରିକିରାମ ଶବର, ଡୋକରି ଦେବୀଙ୍କ ପୂଜକ ବିକ୍ରମ ପୂଝାରୀଙ୍କ ଆହ୍ୱାନକ୍ରମେ ବୈଠକ କରାଯାଇଛି । ବୈଠକରେ ସମସ୍ତ ଗ୍ରାମର ପ୍ରତିନିଧି ଯୋଗଦେଇ ଡୋକରି ପାହାଡ଼ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଶପଥ ନେଇଛନ୍ତି । ପ୍ରଶାସନ କ୍ରସର ଗୁଡ଼ିକୁ ବନ୍ଦ ନ କଲେ ଆନ୍ଦୋଳନାତ୍ମକ ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ଅଞ୍ଚଳବାସୀ ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି।
