ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୬/୦୪: କାଶ୍ମୀରର ପହଲଗାମରେ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କ କାପୁରୁଷୋଚିତ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ସମଗ୍ର ଦେଶ କ୍ରୋଧର ନିଆଁରେ ଜଳୁଛି। ପହଲଗାମରେ ୨୬ ଜଣ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଗୁଳି କରି ହତ୍ୟା କରିଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କର ପାକିସ୍ତାନ ସଂଯୋଗ ସିଧାସଳଖ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ଏହି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ, ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ଉପରେ ଆତଙ୍କବାଦକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମାକୁ ବାତିଲ କରିଛି। ତଥାପି, ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତର ଅଭିଯୋଗକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛି ଏବଂ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ଧମକ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛି। ଏଥି ସହିତ ପାକିସ୍ତାନ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହିଛି ଯେ 'ପାକିସ୍ତାନ ଯେକୌଣସି ନିରପେକ୍ଷ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସନୀୟ ତଦନ୍ତରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ।'
ଭାରତକୁ ପାକ୍ ନେତାଙ୍କ ଧମକ, ପାଣି ରୋକିପାରିବ ନାହିଁ:
ପୂର୍ବରୁ ପାକିସ୍ତାନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତକୁ ଚେତାବନୀ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଭାରତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ପାଣି ବନ୍ଦ କରେ, ତେବେ ତାକୁ ଗମ୍ଭୀର ପରିଣାମ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସେ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଭାରତ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀର ପାଣି ବନ୍ଦ କରେ, ତେବେ ଆମର ସେନା ପୂର୍ଣ୍ଣ ବଳରେ ଜବାବ ଦେବ। ପୂର୍ବରୁ, ଏକ ସାଧାରଣ ସଭାକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବା ସମୟରେ, ପୂର୍ବତନ ପାକିସ୍ତାନ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିଲାୱାଲ ଭୁଟ୍ଟୋ କହିଥିଲେ ଯେ 'ଆମର ପାଣି ସିନ୍ଧୁ ନଦୀରେ ବୋହିବ, ହେବ ନଚେତ୍ ସେମାନଙ୍କର ରକ୍ତ ବୋହିବ।' ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଆମର ଏବଂ ଆମର ରହିବ। ଭୁଟ୍ଟୋ କହିଥିଲେ ଯେ ଆପଣ ଏକା ଥରକେ ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ଭାଙ୍ଗିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, ଆମେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନାହୁଁ। ଆମ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ଆମେ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ଏହି ନଦୀର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇ ଆସିଛୁ।'
ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଚୁକ୍ତିରେ କେମିତି ଅଲଗା ହେଲା ନଦୀ:
ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଉଭୟ ଜଳସେଚନ ଏବଂ କୃଷି ପାଇଁ ସିନ୍ଧୁ ଅବବାହିକାର ଛଅଟି ନଦୀର ପାଣି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି, ତେଣୁ ସେମାନେ ସୀମା ପାର ହୋଇ ଏହି ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଜଳ ପ୍ରବାହ ଜାରି ରଖିବା ପାଇଁ ଷ୍ଟାଣ୍ଡଷ୍ଟିଲ୍ ଚୁକ୍ତିନାମା ନାମକ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଷ୍ଟାଣ୍ଡଷ୍ଟିଲ୍ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଅବଧି ଶେଷ ହୋଇଥିଲା, ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ମଧ୍ୟସ୍ଥତାରେ ନଅ ବର୍ଷର ଆଲୋଚନା ପରେ, ପୂର୍ବତନ ପାକିସ୍ତାନୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆୟୁବ ଖାନ ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୬୦ ରେ ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମାରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ।
ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତକୁ ତିନୋଟି ପୂର୍ବ ନଦୀ: ରବି, ବ୍ୟାସ ଏବଂ ସତଲେଜର ଜଳ ଭାଗ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରତିବଦଳରେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ତିନୋଟି ପଶ୍ଚିମ ନଦୀ: ସିନ୍ଧୁ, ଝେଲମ ଏବଂ ଚେନାବ ଜଳର ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା। ପାକିସ୍ତାନର ୮୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ କୃଷି ଏବଂ ଏହାର ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଅବବାହିକାର ପାଣି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏହି ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ଥଗିତ ରଖିବା ପାକିସ୍ତାନରେ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।
ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଜଳ ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ରୋକାଯାଇପାରିବ କି ?
ଏଠି ପ୍ରଥମ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, କ’ଣ ଭାରତ ତାର ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ପାଣିକୁ ଅଟକାଇ ପାରିବ? କ'ଣ ପାକିସ୍ତାନକୁ ତାର ଜୀବନରେଖାରୁ ବଞ୍ଚିତ କରଯାଇପାରିବ? ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି, ଭାରତ କ’ଣ ଏହା କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ? ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କର କହିବା କଥା ହେଲା, ପଶ୍ଚିମ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଜଳ ପ୍ରବାହକୁ ରୋକିବା ଭାରତ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ଅସମ୍ଭବ। କାରଣ ଭାରତରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏତେ ପରିମାଣର ପାଣିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବଡ଼ ସଂରକ୍ଷଣ ସୁବିଧା ଏବଂ କେନାଲ ସଂଖ୍ୟା ନାହିଁ। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଭାରତ ନଦୀ ଜଳର ପ୍ରବାହକୁ ବନ୍ଦ କରିଦିଏ, ତେବେ ଭାରତ ପ୍ରଥମେ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟାର ବିପଦର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବ କାରଣ ଏହାର ବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ପାକିସ୍ତାନ ସୀମାଠାରୁ ବହୁତ ଦୂରରେ ଅଛି। କିନ୍ତୁ ଏବେ ଭାରତ କୌଣସି ପୂର୍ବ ଚେତାବନୀ ବିନା ଏହାର ଜଳଭଣ୍ଡାରକୁ ପଙ୍କରେ ପରିଣତ କରିପାରେ, ଯାହା ଫଳରେ ପାକିସ୍ତାନକୁ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ବିପଦ:
ପୂର୍ବରୁ ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିବ ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରେ ଦୂରଗାମୀ ପରିଣାମ ଭୋଗିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଦେଶ ଏହାର କୃଷି ପାଇଁ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ବହୁତ ନିର୍ଭର କରେ, ଯାହା ଏହାର ଅର୍ଥନୀତିର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଅଟେ। ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରାୟ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ଜଳସେଚନ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଅବବାହିକାର ପାଣି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ପଶ୍ଚିମ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରୁ ଜଳ ଯୋଗାଣରେ କୌଣସି ବାଧା - କିମ୍ବା ଭବିଷ୍ୟତରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହେବାର ଧାରଣା - ଜଳ ଅଭାବକୁ ଆହୁରି ତୀବ୍ର କରିପାରେ, ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ କରିପାରେ ଏବଂ ଘରୋଇ ଅଶାନ୍ତିକୁ ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଇପାରେ, ବିଶେଷକରି ପୂର୍ବରୁ ଜଳ ଅଭାବ ଥିବା ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ସିନ୍ଧ ପ୍ରଦେଶର ଲୋକେ ବେଶି ହନ୍ତସନ୍ତ ହେବେ।
