ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୯।୮: ଦେଶରେ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସ୍ବଚ୍ଛ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିବା ଦିଗରେ ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ବଡ଼ ଆକ୍ଦନ। ୩୩୪ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ରେଜିଷ୍ଟେ୍ରନ୍ ରଦ୍ଦ । ଦେଶରେ ଏବେ ୬ ଜାତୀୟ ଦଳ, ୬୭ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ସହ ରହିବେ ମୋଟ ୨୫୨୦ ପଞ୍ଜିକୃତ ଦଳ। ୬ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ନକରିବାକୁ କାରଣରୁ ଡିଲିଷ୍ଟ କରାଯାଇଛି। ଭାରତରେ ଜନ ପ୍ରତିନିଧି ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୧ର ଧାରା ୨୯ ଏ’ ର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଇସିଆଇଙ୍କ ନିକଟରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ରେଜିଷ୍ଟେ୍ରସନ୍ କରାଯାଏ।
୩୩୪ ବେଆଇନ୍ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ନିଜର ସୂଚୀରୁ ହଟାଇଲେ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ୍। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଲଗାତାର ୬ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ନକରିବା ଆଧାରରେ କରାଯାଇଛି। ଏହି ଆକ୍ସନ ଦ୍ବାରା ଦେଶରେ ପଞ୍ଜିକୃତ ଦଳଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୮୫୪ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ ୨୫୨୦ହୋଇଯାଇଛି। ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଦେଶରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୬ ଜାତୀୟ ଦଳ, ୬୭ଟି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଓ ୨୮୫୨ ପଞ୍ଜିକୃତ ଦଳ ଥିଲା। ଏହି ଦଳଙ୍କୁ ପଞ୍ଜିକରଣର ସମୟ, ନାମ, ଠିକଣା, ପଦାଧିକାରୀଙ୍କ ବିବରଣୀ ଓ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନର ସୂଚନା କମିଶନଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ଦେବାକୁ ପଡିଥାଏ। ଏହା ସହ ଗାଇଡଲାଇନ୍ ଅନୁସାରେ, ଯଦି କୌଣସି ଦଳ ୬ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ନକରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କର ପଞ୍ଜିକରଣ ରଦ୍ଦ କରି ଦିଆଯାଇପାରେ। ଜୁନ୍ ୨୦୨୫ରେ ୩୪୫ ପଞ୍ଜିକୃତ ଦଳଙ୍କ ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ନିର୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି ଦଳକୁ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ନୋଟିସ୍ ଜାରି କରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଶୁଣାଣିର ମଧ୍ୟ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ଆଧାରରେ ୩୪୫ ରୁ୩୩୪ ଦଳଙ୍କୁ ନିୟମ ଉଲଂଘନ କରିବା ପାଇଁ ଡିଲିଷ୍ଟ କରାଯାଇଛି। କମିଶନ୍ ଏହି ପକ୍ରିୟାକୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଣାଳୀର ସ୍ବଚ୍ଛତା ଓ ସୁଦୃଢିକରଣ ପାଇଁ ନିଜର ବ୍ୟାପକ ରଣନୀତିର ଅଂଶ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଡିଲିଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ଦଳକୁ ଏବେ ଜନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବ ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୨୯ବି ଓ ୨୯ ସି, ଆୟକର ଅଧିନିୟମ ୧୯୬୧ ଓ ନିର୍ବାଚନ ଚିହ୍ନ , ମୁକ୍ତ ମତଦାନ ସୂଚୀ କିମ୍ବା ନିର୍ବାଚନ ଚିହ୍ନ ମିଳିବ ନାହିଁ। ପ୍ରଭାବିତ ଦଳକୁ ନିର୍ଦେଶ ତାରିଖର ୩୦ ଦିନ ଭିତରେ କମିଶନଙ୍କ ନିକଟରେ ଅପିଲ କରିବାର ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ବକୁ ବଢାଇବା ଓ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଦଳକୁ ହଟାଇ ନିର୍ବାଚନ ପକ୍ରିୟାକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।
