ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୦୩/୦୪: ଲୋକସଭାରେ ବୁଧବାର ଐତିହାସିକ ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଗୃହୀତ ହୋଇଯାଇଛି । ବିଲ୍ ସପକ୍ଷରେ ୨୮୮ ଭୋଟ୍ ପଡ଼ିଥିଲା ବେଳେ ବିରୋଧରେ ୨୩୨ ଭୋଟ୍ ପଡ଼ିଥିଲା । ଗୁରୁବାର ବିଲ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ଆଗତ କରାଯିବ ।
କେନ୍ଦ୍ର ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ କିରେନ ରିଜିଜୁ ବୁଧବାର ବିଲ୍କୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ଏହା ଉପରେ ବିତର୍କ ଲାଗି ୮ ଘଣ୍ଟା ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ବାଚସ୍ପତି ଓମ୍ ବିର୍ଲା ଏହି ଅବଧିକୁ ଦୁଇଥର ବଢ଼ାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦୀର୍ଘ ୧୩ ଘଣ୍ଟା ଧରି ଚର୍ଚ୍ଚା ପରେ ରାତି ପ୍ରାୟ ୧୧ଟା ୪୫ରେ ଏହା ଶେଷ ହୋଇଥିଲା । ଏହାପରେ ବିରୋଧୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଭୋଟିଂ ହୋଇଥିଲା । ଧ୍ୱନି ମତରେ ତାହା କାଟ୍ ଖାଇଥିଲା । ଶେଷରେ ବିଳମ୍ବିତ ରାତି ପ୍ରାୟ ୨ଟାରେ ବିଲ୍ଟି ଲୋକସଭାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ତ୍ରୀ ରିଜିଜୁ ବିଲ୍କୁ ଆଗତ କରି ଏହାକୁ ‘ଉମୀଦ (ଏକୀକୃତ ୱାକଫ ପ୍ରବନ୍ଧନ ସଶକ୍ତିକରଣ, ଦକ୍ଷତା ଓ ବିକାଶ)’ ନାମ ଦେଇଥିଲେ ।
ବିତର୍କରେ ସାମିଲ ହୋଇ ସ୍ୱରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ, ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ପାଇଁ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରାଯାଉଛି । କିନ୍ତୁ ବିଜେପିର ସ୍ପଷ୍ଟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ହେଉଛି ଆମେ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଲାଗି ଆଇନ ଆଣିବୁ ନାହିଁ । ନ୍ୟାୟ ଦେବା ପାଇଁ ଆଇନ ଆଣିବୁ । ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍କୁ ନେଇ ମିଥ୍ୟା ସୂଚନା ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଶାହ କଂଗ୍ରେସକୁ ଟାର୍ଗେଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି, ଏହି ବିଲ୍ ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କ ଧାର୍ମିକ ମାମଲାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବ ନାହିଁ ।
ୱାକଫ ବିଲ୍ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇବ । ଯେମିତି କି ଏଏସ୍ଆଇ ସମ୍ପତ୍ତି, ଆଦିବାସୀ ଜମି, ଘରୋଇ ଜମି ଏବଂ ୱାକଫର ଜମିକୁ ମଧ୍ୟ। ଏଥିରେ ଘରୋଇ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତି ଦାନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ସାମୁଦାୟିକ ସମ୍ପତ୍ତି ଦିଆଯିବ ନାହିଁ । ବିଲ୍ ପାରଦର୍ଶିତା ଆଣିବ । ଏହି ଗୃହ ଜରିଆରେ ମୁଁ ଦେଶର ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କୁ କହିବାକୁ ଚାହେଁ ଯେ ଜଣେ ବି ଅଣ-ମୁସ୍ଲିମ୍ ଆପଣଙ୍କ ୱାକଫକୁ ଆସିବେ ନାହିଁ ।
ଏହି ବିଲ୍ରେ ସେଭଳି ପ୍ରାବଧାନ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ୱାକଫ ବୋର୍ଡ ଓ ୱାକଫ କାଉନ୍ସିଲ୍ କରିବେ କ’ଣ? ୱାକଫ ସମ୍ପତ୍ତି ବିକୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଧରିବେ । ୱାକଫ ନାମରେ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ୧୦୦ ବର୍ଷ ଲିଜ୍ରେ ଦେଉଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଧରିବେ । ୱାକଫ ଆୟ କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ଯେଉଁ ଆୟ ଜରିଆରେ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କର ବିକାଶ ହୋଇଥାଏ ତାହା ଚୋରି ହେଉଛି । ୱାକଫ ବୋର୍ଡ ଓ କାଉନ୍ସିଲ୍ ତାହାକୁ ବି ଧରିବେ । ସରକାର ନୁହନ୍ତି, ବରଂ ବିରୋଧୀ ହିଁ ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରାଉଛନ୍ତି ।
ଆମ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ପଷ୍ଟ । ଆମେ ସଂସଦରେ ମହିଳାଙ୍କ ଲାଗି ୩୩% ସଂରକ୍ଷଣ ଆଣିଛୁ । ଗରିବଙ୍କୁ ଘର, ବିଜୁଳି, ଜଳ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୀମା ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରାବଧାନ ଆଣିଛୁ । ଆମେ କୋଟିଏରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେବା ପରେ ଯାଇ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଣିଛୁ । ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଏହାକୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର କହିଥିଲେ । କାରଣ ୨୦୧୩ ବିଲ୍ରେ କୋର୍ଟରେ ଅପିଲ୍ ଲାଗି ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତାହା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ । ସେଥିରେ କୌଣସି ସେଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନ ଥିଲା ।
୨୦୧୩ରେ ଲାଲୁ ଜୀ (ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ) କହିଥିଲେ, ‘ମାଡାମ୍, ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ସ୍ୱାଗତଯୋଗ୍ୟ ।’ ଶାହନୱାଜ ହୁସେନ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ରଖିଥିଲେ । ସରକାରୀ ଓ ଅଣସରକାରୀ ଜମିକୁ ବେଆଇନ ଭାବେ ନିଆଗଲା । କିନ୍ତୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏଭଳି ବେଆଇନ ଜମି ହଡ଼ପ ରୋକିବାକୁ କଠୋର ଆଇନ ଆସୁ ବୋଲି ମୁଁ ଚାହୁଁଛି । ସେମାନେ ଲାଲୁଜୀଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରି ନ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ପୂରା କରୁଛନ୍ତି । ସରକାରୀ ହେଉ କିମ୍ବା ବେସରକାରୀ ସମସ୍ତ ଜମି ଯାଞ୍ଚ ହେବା ଉଚିତ । ୱାକଫ ବିଲ୍ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ନୁହେଁ । କିଛି ଲୋକ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କୁ ଭୁଆଁ ବୁଲାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପତ୍ତିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବେ, ସେ ବୋର୍ଡରେ ଅଣମୁସ୍ଲିମ୍ ରହିବେ ନାହିଁ । ଆମେ ସେଥିରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନାହୁଁ । ବିରୋଧୀମାନେ କିନ୍ତୁ ତାହା କହି ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କୁ ଡରାଉଛନ୍ତି । ଉଭୟ ୱାକଫ ବୋର୍ଡ ଓ କାଉନ୍ସିଲରେ ମୁସ୍ଲିମ୍ ରହିବେ ।
ଶାହ କହିଛନ୍ତି, ‘ୱାକଫ ଏକ ଆରବୀୟ ଶବ୍ଦ । ୱାକଫର ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ଆଲ୍ଲାଙ୍କ ନାମରେ ସମ୍ପତ୍ତି ଦାନ । ୱାକଫ ଏକ ଦାତବ୍ୟ ନିଧି । ମୁଁ ଅନ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଦାନ କରିପାରିବି ନାହିଁ । ଆପଣମାନେ ଯଦି କିଛି ଦାନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ନିଜର ଦାନ କରନ୍ତୁ । ଶାହ କହିଛନ୍ତି, ୨୦୧୩ରେ ୱାକଫର ଯେଉଁ ସଂଶୋଧନ ଆସିଥିଲା, ତାହା କରାଯାଇ ନ ଥିଲେ ଆଜି ଏ ବିଲ୍ ଆଣିବାର ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ି ନ ଥାନ୍ତା । ୨୦୧୪ରେ ନିର୍ବାଚନ ଥିବାରୁ ୨୦୧୩ରେ ରାତାରାତି ତୁଷ୍ଟୀକରଣ ପାଇଁ ୱାକଫ ଆଇନକୁ ବଦଳାଗଲା । ଏହି କାରଣରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଲୁଟିୟନ୍ସର ୧୨୩ ଭିଭିଆଇପି ସମ୍ପତ୍ତି କଂଗ୍ରେସ ସରକାର ୱାକଫକୁ ଦେବାର କାମ କରିଥିଲା । ୨୦୧୩ରେ ଏହି ଅନ୍ୟାୟୀ ଆଇନ ଆସିଥିଲା । ୧୯୧୩ରୁ ୨୦୧୩ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୱାକଫ ବୋର୍ଡର ମୋଟ ୧୮ ଲକ୍ଷ ଏକର ଜମି ଥିଲା । ୨୦୧୩ରୁ ୨୦୨୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଇନର ପ୍ରଭାବରେ ଆଉ ନୂଆ ୨୧ ଲକ୍ଷ ଏକର ଜମି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।
ତାମିଲନାଡୁର ୧୫୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ତିରୁଚେନ୍ଦୁର ମନ୍ଦିରର ୪୦୦ ଏକର ଭୂମିକୁ ୱାକଫର ସମ୍ପତ୍ତି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ଏକ କମିଟିର ରିପୋର୍ଟ ମୁତାବକ, ୨୯ ହଜାର ଏକର ୱାକଫ ଜମି ବ୍ୟବସାୟିକ ଉପଯୋଗ ଲାଗି ଭଡ଼ାରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ୨୦୦୧ରୁ ୨୦୧୨ ମଧ୍ୟରେ ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ୱାକଫ ସମ୍ପତ୍ତି ଘରୋଇ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନକୁ ୧୦୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଲିଜ୍ରେ ଦିଆଯାଇଛି । ଶେଷରେ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ଯାହାଦ୍ୱାରା ୬୦୨ ଏକର ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣକୁ ରୋକାଯାଇଥିଲା ।
କର୍ଣ୍ଣାଟକର ହୋନୱାଡ଼ ଗ୍ରାମର ୧୫୦୦ ଏକର ଜମିକୁ ବିବାଦୀୟ ଦର୍ଶାଇ ୫୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଏହି ଜମିକୁ ପଞ୍ଚତାରକା ହୋଟେଲକୁ ମାସିକ ମାତ୍ର ୧୨ ହଜାର ଟଙ୍କା ଭଡ଼ାରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ଟଙ୍କା ଗରିବ ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । ଧନକୁବେରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲୁଟ୍ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୁହେଁ । କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ଦତ୍ତାପୀଠ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ବି ହକ୍ ଜାହିର କରାଯାଇଥିଲା । ତାଲୀପରମ୍ବାରେ ୭୫ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଏକ ଦାବି ଆଧାରରେ ୬୦୦ ଏକର ଜମି ଉପରେ କବ୍ଜା ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ସମୁଦାୟଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ବି କବ୍ଜା କରାଯାଇଥିଲା । ଦେଶର ଅନେକ ଚର୍ଚ୍ଚ ୱାକଫ ବିଲ୍କୁ ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ସେମାନେ ଏହାକୁ ମୁସ୍ଲିମ୍ ସମୁଦାୟର ସହାନୁଭୂତି ଜିତିବା ଜରିଆ ବିବେଚନା କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ୪ ବର୍ଷରେ ମୁସ୍ଲିମ୍ ଭାଇମାନଙ୍କୁ ଜଣାପଡ଼ିବ ଯେ ଏହି ବିଲ୍ ସେମାନଙ୍କ ଫାଇଦା ପାଇଁ ହିଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।
ଶାହ ଆହୁରି କହିଥିଲେ, ତେଲଙ୍ଗାନାରେ ୬୬ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ୧୭୦୦ ଏକର ଜମି ଉପରେ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା ବେଳେ ଆସାମର ମୋରୀଗାଓଁ ଜିଲ୍ଲାର ୧୩୪ ଏକର ଜମି ଉପରେ ହକ୍ ଜାହିର କରାଯାଇଥିଲା । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ବଡୋଙ୍ଗେ ଗ୍ରାମରେ ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା । ବୀଡ଼ରେ କଙ୍କଳେଶ୍ୱରର ୧୨ ଏକର ଜମିକୁ ୱାକଫ ବୋର୍ଡ ଜୋର ଜବରଦସ୍ତ ନେଇଯାଇଥିଲା । କେନ୍ଦ୍ରରେ ଏନ୍ଡିଏ ସରକାରରେ ସାମିଲ ଥିବା ଟିଡିପି, ଜେଡିୟୁ, ଏଲ୍ଜେପି ବିଲ୍କୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇବା ପୂର୍ବକ ନିଜ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଗୃହରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ବିଲ୍କୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ପରେ ରିଜିଜୁ ୫୮ ମିନିଟ୍ର ଭାଷଣ ରଖିଥିଲେ । କହିଥିଲେ, କଂଗ୍ରେସ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ପୂର୍ବର ଉପା ସରକାର ୨୦୧୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ୫ରେ ୧୨୩ ପ୍ରାଇମ୍ ପ୍ରପର୍ଟିକୁ ଦିଲ୍ଲୀ ୱାକଫ ବୋର୍ଡକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିଦେଇଥିଲା । ଏହା ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ହୋଇଥିଲା । ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଭୋଟ ହାତେଇବା ଲାଗି ଏଭଳି କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ହାରିଯାଇଥିଲେ ।
ରିଜିଜୁ କହିଥିଲେ, ଯଦି ଆମେ ଆଜି ଏହି ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଆଗତ କରି ନ ଥାନ୍ତୁ ତେବେ ଯେଉଁ କୋଠା ତଳେ ଆମେ ଆଜି ବସିଛେ, ତାହା ବି ୱାକଫ ସମ୍ପତ୍ତି ବୋଲି ଦାବି କରାଯାଇ ପାରିଥାନ୍ତା । ଯଦି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ସରକାର କ୍ଷମତାସୀନ ହୋଇ ନ ଥାନ୍ତେ ତେବେ ଆହୁରି ଅନେକ ସମ୍ପତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଚାଲିଯାଇଥାନ୍ତା । ୱାକଫର ଭୟରୁ ଭାରତର ଲୋକମାନେ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ୱାକଫ୍ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଉପରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ବେଳେ ଶିବସେନା ଉଦ୍ଧବ ଗୋଷ୍ଠୀର ସାଂସଦ ଅରବିନ୍ଦ ସାୱନ୍ତ କହିଥିଲେ, ଅଣମୁସଲମାନଙ୍କୁ ୱାକଫ୍ ବୋର୍ଡକୁ ଅଣାଯାଉଛି । ଏବେ ଡର ଲାଗିଲାଣି ଯେ ମନ୍ଦିର ନିମନ୍ତେ ବୋର୍ଡରେ ଅଣହିନ୍ଦୁଙ୍କୁ ଅଣାଯିବ । ଆଗକୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍, ଶିଖ୍, ଜୈନ ଧର୍ମରେ ବି ଏପରି ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ।
ଜେଡିୟୁ ସାଂସଦ ତଥା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରରେ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ରାଜୀବ ରଞ୍ଜନ ସିଂ ଓରଫ୍ ଲଲନ ସିଂ କହିଥିଲେ, ୱାକଫ୍ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ମୁସଲମାନ ବିରୋଧୀ ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରାଯାଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏହା କୌଣସି ଦିଗରୁ ବି ମୁସ୍ଲିମ ବିରୋଧୀ ନୁହେଁ । ୱାକଫ୍ କୌଣସି ମୁସଲିମ୍ ସଂସ୍ଥା ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ଟ୍ରଷ୍ଟ, ଯାହା କି ମୁସଲମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଟ୍ରଷ୍ଟ ପାଖରେ ଅଧିକାର ରହିବା କଥା ଯେ, ଏହା ସବୁ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ସହ ନ୍ୟାୟ କରିବ ।
ଟିଡିପି ସାଂସଦ କୃଷ୍ଣା ପ୍ରସାଦ ଟେନ୍ନେଟି କହିଥିଲେ, ୱାକଫ୍ ନିକଟରେ ୧.୨ ଲକ୍ଷ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି ରହିଛି । ଏହି ସମ୍ପତ୍ତିର ସୁପରିଚାଳନା କରାଯାଉ ନାହିଁ । ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ମୁସଲମାନ, ମହିଳାଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଦିଗରେ ଲାଗିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଟିଡିପି ବିଚାର କରେ । ପ୍ରଥମେ ଟିଡିପି ହିଁ ଜେପିସି ଦାବି କରିଥିଲା ଏବଂ ମୁସ୍ଲିମଙ୍କ ହିତର ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା । ୱାକଫ୍ ବିଲ୍ ମୁସ୍ଲିମଙ୍କ ହିତରେ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ଦଳ ସମର୍ଥନ କରେ ।
ଟିଏମ୍ସି ସାଂସଦ କଲ୍ୟାଣ ବାନାର୍ଜୀ କହିଥିଲେ, ୱାକଫ୍ର ଟାଇଟଲ ବଦଳାଯାଇଛି । ଏଥିରେ ଥିବା ସଂଶୋଧନ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ । ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇମାମର ପ୍ରାକ୍ଟିସ୍ର ପ୍ରାବଧାନ ଯୋଡ଼ା ଯାଇଛି । ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁସାରେ କାହାରିକୁ ଧର୍ମ ପାଳିବା ଲାଗି ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। ଏଥିପାଇଁ କେହି ସର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟ ରଖିପାରିବେ ନାହିଁ । କ’ଣ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପ୍ରାବଧାନ ଅଛି କି ଯେ, ଜଣେ ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧର୍ମ ମାନିବା ପରେ ହିଁ ଦାନ କରିପାରିବେ । ଯାହାର ଇଚ୍ଛା ଯାହାକୁ, ଯେଉଁଠି ଦାନ କରିବାକୁ ହେବ ସେ ସେଠାରେ ଦାନ କରିପାରିବେ । ଏଆଇଏମ୍ଆଇଏମ୍ ସାଂସଦ ଅସଦୁଦ୍ଦିନ୍ ଓୱେସି ବିଲ୍କୁ ବିରୋଧ କରିବା ସହ ଏହାର କପିକୁ ଚିରିଦେଇଥିଲେ ।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ‘ଏକ୍ସ’ରେ ଜି କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡ୍ଗେ କହିଥିଲେ, ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ। ଧାର୍ମିକ ଅଧିକାରକୁ ଏହା କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିବ । ବିଜେପି ଦୀର୍ଘଦିନ ହେଲା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ନାଗରିକ ଭାବେ ବିବେଚନା କରିଆସିଛି। ଏବେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଏହି ବିଲ୍ ଜରିଆରେ ଟାର୍ଗେଟ୍ କରୁଛି । ଆର୍ଏସ୍ଏସ୍/ ବିଜେପିର ଏହି ବିଭାଜନକାରୀ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ କଂଗ୍ରେସ ବିରୋଧ କରିବ । ଯାହା କି ଏ ଦେଶର ଆଇନ ବିରୋଧୀ । କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ‘ଏକ୍ସ’ରେ ଲେଖିଥିଲେ, ୱାକଫ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ରେ ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ଓ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାରକୁ ଛଡ଼ାଇନେବା ଲାଗି ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି । ଆର୍ଏସ୍ଏସ୍, ବିଜେପି ଓ ସେମାନଙ୍କ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ବିଧାନ ଉପରେ ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ଆଜି ମୁସ୍ଲିମ୍ଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ୍ କରାଯାଉଛି । ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅନ୍ୟ ସମୁଦାୟଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ୍ ବନାଯିବ । କଂଗ୍ରେସ ଏହି ବିଲ୍କୁ ଦୃଢ଼ ଭାବେ ବିରୋଧ କରୁଛି ।
